فضای مجازی مرگ باوری و مرگ آگاهی را کم رنگ می کند / تنهایی گزینی و افسردگی تدریجی در جامعه رشد کرده است

«مرگ» از پدیده‌های الهی ومخلوقات خداوندی است که در بطن ومتن «حیات» تقدیرشد وهندسه «حیات» به معنای جامع کلمه‌اش را شکل وماهیتی شگرف و شگفت بخشید«مرگی» که قانون فراگیر و قاعده شامل برای همه موجودات ماسوی الهی وجمیع آدمیان است و ««مرگ پذیری» در جنبه‌های ایجابی سیر تکاملی موجودات وحرکت استکمالی وخروج از قوه به فعل آنهاست. مرگ«قوه»و«حیات فعل» واین جریان در حیات سه‌گانه انسانی قبل از دنیا، در دنیا وبعد از دنیا با همه پیچیدگیهایش عینیت دارد و به هستی یک صبغه و سیاق دیگری بخشیده است.

 

مرگ آگاهی و مرگ باوری

گرچه معرفت به مرگ و عوالم و درجاتش به دو صورت کلی یعنی معرفت حصولی و علمی و معرفت حضوری وشهودی قابل دست‌یابی است و اگر معرفت به حقیقت مرگ با مرگ‌شناسی حضوری و شهودی باشد که حضرت امیر علیه‌السلام خود صاحب رفیع‌ترین و شدیدترین درجه ومرحله مرگ آگاهی حضوری و مرگ باوری شهودی بودند چنانکه فرمودند: «لو کشف الغطاء ما زددت یقینا» که معاد شناسی شهودی داشتند و امکان حصول و شهود آن را با حفظ مراتب وجودی اولیاء الهی در بیان اوصاف پارسایان مطرح فرمودندیا در تفسیر آیه کریمه « رجال لاتلهیهم تجاره و لابیع عن ذکر الله» اشاراتی به این مقامات معنوی و عرفانی نموده‌اند مضافاً به اینکه به اقامه استدلالهای فراوانی در اثبات معاد وحشر و نشر به سیاق و روش معرفت برهانی و مفهومی نیز پرداختند در عین حال به دو مقوله یادآوری مرگ و معاد و ایمان و یقین قلبی به مرگ وعوالم پس از آن نیز اشاراتی فرموده‌اند که بیانگر این نکته لطیف و ظریف هست که تنها تصدیق عقلی کافی نیست بلکه باید ایمان وتصدیق قلبی وباطنی داشت و از دانائی به دارائی و از شناختن به شدن و از فکر به ذکر و از ذهن به ذات رسید و آنگاه آثار و اثمار «یاد مرگ» را در گفتار و کردار و حال و بال و قال خویش مشاهده نمود که ما به برخی مواضع یاد مرگ و ایمان به مرگ اشاره‌هایی خواهیم داشت:

الف) یاد مرگ و فواید آن

- «یا بنی اکثر من ذکر الموت و ذکر ما تهجم علیه و تفضی بعدالموت الیه ...»؛

- «و اکثر ذکر الموت و ما بعدالموت و لا تتمن الموت الا بشرط وثیق ...»؛

- «اوصیکم بذکر الموت و اقلال الغفله عنه وکیف غفلتکم عما لیس یغفلکم ... »؛

- «طوبی لمن ذکر المعاد و عمل للحساب وقنع بالکفاف و رضی عن الله»؛

- «عجبت لمن نسی الموت وهویری الموتی»؛

- «من تذکر بعد السفر استعد»؛

- «و من اکثر ذکر الموت رضی من الدنیا بالیسیر»؛

-«اه من قلّه الزاد و طول الطریق و بُعد السفر و عظیم المورد»

چنان که براهل فضل و معرفت پیداست، در جملات نورانی یاد شده معارف و حقایق بسیار برین و حکمت‌آموز و بصیرت‌آور و عبرت‌زایی وجود دارد؛ مثل:

1. توجه ایجابی به یاد مرگ و عنایت سلبی به آن در طرح ذکر موت و عدم غفلت و نسیان نسبت به آن؛

2. یاد مرگ و پس از مرگ یعنی آغاز سفر اخروی که با مرگ خواهد بود و منازل و مواقف و مراحلی که مسافر باید طی طریق نماید؛

3. متذکر به مرگ و یا مرگ آگاه همواره در صدد تحصیل ره توشه آخرت در اثر ایمان عمل صالح و کسب تقوای الهی بر می‌آید؛

4. کسانی که مرگ‌شناس و مرگ آگاهند از دنیا به قدر کفاف و قلیل بهره‌برداری می‌نمایند و همه هَمّ خویش را مصروف دنیای دیگر یا آخرت می نمایند و ...

- «الا فاذکر و اهاذم اللّذات و منغض الشهوات وقاطع الامنیات عندالمساورة( مشاورة) للاعمال القبیحه واستعینوالله علی اداء واجب حقه ...»

- «فان الموت هادم لذاتکم و مکدر شهواتکم و مباعد طیاتکم زائر غیر محبوب و قرن غیر مغلوب واتر غیر مطلوب ...»

- «اذکروا انقطاع اللذات و بقاء التعبات» که در کلمات عرشی و ملکوتی گذشته نیز به آثار و فواید مرگ آگاهی و یاد معاد اشاره شد.

آثار سلبی مثل:

1. از بین بردن لذات زودگذر و از بین رونده حسی و مادی؛

2. فاصله اندازنده بین انسان و اهداف مادی و این جهانی‌اش؛

3. تاریک کردن شهوات و خواهش‌های نفسانی وحیوانی؛

4. از بین برنده آرزوهائی که به اعمال زشت منتهی می‌شود؛

آثار ایجابی مثل:

5. کمک به ادای واجبات وتکالیف شرعی والهی؛

6. نورانیت دل و جلا بخشیدن به آیینه جان آدمی؛

7. سازندگی فردی و اجتماعی؛

8.خاموش سازنده آتش حرص وتحقیر کننده دنیا و خرمی و لطافت روح و دل؛

در این میان بشر هزاره سوم در عصر ارتباطات با پدیده زندگی مجازی مواجه شده است که میلیاردها انسان هنوز نتوانسته اند مرز زندگی حقیقی خود و آن را مشخص نمایند و هر روز سهام بیشتری از عمر خود را به بورس سهام فضای مجازی واگذار می نمایند تا جایی که در هر ساعت از شبانه روز زندگی در فضای مجازی جان انسان ها را می گیرد . 

فضای مجازی باور مرگ باوری را کاهش داده و انسان ها به سمت نامیرایی تخیل می کنند و زهی خیال باطل.

چه باید کرد :

1- هر روز ساعت مشخصی از فضای مجازی استفاده کنیم.

2- بدون دلیل وارد آن نشویم و وبگردی نکنیم .

3- موضوعی در آن باشیم و بی هدف نباشیم .

4- از ظرفیت خوب فضای مجازی برای تفکر بیشتر در حقیقت آفرینش  و سرانجام عمر استفاده کنیم.

5- مراجعه به استاد حق و اخلاق برای پرورش استعدادهای دینی و اخلاقی مان و رفع معایب وافزایش محاسن

6- بهره مندی از فرهنگ پر قدرت صله ی رحم برای دوری از اعتیاد به استفاده از فضای مجازی و تنهایی گزینی و افسردگی تدریجی 

 

یادداشت بهزاد تیمورپور
نویسنده و فعال فرهنگی و اجتماعی و محقق سواد رسانه و فضای مجازی